Ποιά τηλεόραση να πάρω για το PlayStation 5 ή το Xbox Series X: Οι λέξεις κλειδιά είναι 4K/120, VRR και ALLM

Μερικοί μπορεί να έχουν αρχίσει ήδη να αποταμιεύουν χρήματα για να αγοράσουν κάποια από τις δύο νέες παιχνιδοκονσόλες, αλλά ακόμα κι αν τις αγοράσουν είναι πιθανό ότι η απόδοση τους να μην μπορεί να εκμεταλευτεί πλήρως από την τηλεορασή τους και έτσι να χάθει η νέα εμπειρία παιχνιδιού που υπόσχονται! Επομένως αγοράζουμε νέα κονσόλα και νέα τηλεόραση ή περιμένουμε;

Στο παρελθόν, ακόμη και μετά την αλλαγή από το PlayStation 2 σε PlayStation 3 (PS3), δεν είχαμε τέτοιους περιορισμούς αφού οι τηλεοράσεις μας μπορούσαν να υποστηρίξουν τις δυνατότητές τους. To νέο PlayStation 5, μπορεί να έρχεται με ελκυστικά χαρακτηριστικά εστιάζοντας σε εντυπωσιακά στοιχεία όπως με GPU (επεξεργαστής γραφικών) με πάνω από 10 TFLOPS, τάχιστο χώρο αποθήκευσης SSD και υποστήριξη 3D ήχου. Αλλά…

η έξοδος του βίντεο έχει αλλάξει και είναι πια HDMI 2.1 και υποστηρίζουν (PS5 και Xbox) ανάλυση 4K/120 καρέ ανά δευτερόλεπτο (120fps, 120p ή 120Ηz) αλλά και 8Κ/60. Επιπλέον, -οπώς θα δούμε παρακατω- και εφαρμόζουν VRR (Variable Refresh Rate) όπως και ALLM (Auto Low Latency Mode).

Οι νέες παιχνιδομηχανές φυσικά και υποστηρίζουν στην εικόνα τους τις τεχνολογίες HDR και WCG που είχαμε και πριν, ώστε να υπάρχει συμβατότητα με τα μοντέλα των τηλεοράσεων που δεν έχουν είσοδο HDMI 2.1.

Η ανάλυση 8K αντιπροσωπεύει 7.680×4.320 pixel, ενώ η 4K ή UHD αναφέρεται στα 3.840×2.160 pixel. Όσο μεγαλύτερη είναι η ανάλυση, τόσο υψηλότερη είναι και η ευκρίνεια της εικόνας. Αρχικά, η προηγούμενη γενιά των PS4 και Xbox One είχε ανάλυση 1.920×1.080 pixel γνωστή και ως full HD, μόνο που τότε υπήρχε ήδη μια μεγάλη εγκατεστημένη βάση τηλεοράσεων full HD στα σπίτια και έτσι η μετάβαση στις νέες τότε κονσόλες έγινε ομαλά. Το 2016, οι παιχνιδοκονσόλες ανέβασαν περισσότερο την ανάλυσή τους με τα PS4 Pro και το Xbox One X, ήταν η εποχή του 4K, αλλά ο βασικός σχεδιασμός των παιχνιδιών (τίτλων) ταίριαζε περισσότερο με το full HD. Αν και σήμερα κυκλοφορούν αρκετοί τίτλοι 4Κ/60p

Για τις νέες παιχνιδομηχανές PlayStation 5 και Xbox Series X μια 4Κ τηλεόραση είναι ότι πρέπει, αλλά μια 8Κ τηλεοράση, αν και θα κυκλοφορήσουν παιχνίδια με 8Κ γραφικά είναι μια ακριβή επιλογή προς το παρόν. Όμως, η υποστήριξη του 8K προς το παρόν θα είναι περιορισμένη από τα PS5 και Xbox Series X, αφού οι GPU τους δεν υπερβαίνουν τα 10TFLOPS. Υπολογίζεται ότι απαιτείται απόδοση περίπου 20 έως 25 TFLOPS για ένα καλό σήμα βίντεο ανάλυσης 8Κ. Να θυμίσουμε ότι η AMD  είναι υπεύθυνη για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη των βασικών επεξεργαστών στα νέα PS και Xbox. Ίσως, αργότερα κατά την διάρκεια της ζωής των PS5 και Xbox Series X να έχουμε νέες εκδόσεις τους (π.χ. Pro) με πιο ικανούς επεξεργαστές GPU αλλά και με έξοδο HDMI 2.1 με δυνατότητα βίντεο στα 8Κ/120.

120 ΚΑΡΕ, 120p, 120Hz

Το σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά θα έχουμε στο σπίτι πηγή εικόνας 4Κ/120p (ή 120fps), δηλαδή διπλής ταχύτητα από τις σημερινές πηγές. Η υποστήριξη των 120p είναι από καιρό γνωστή στον κόσμο των παιχνιδιών για PC, αλλά όχι από τα PlayStation και Xbox. Ο ρυθμός των καρέ της εικόνας δηλαδή ήταν μέχρι σήμερα 60p, αυτό τώρα διπλασιάζεται.  

Έτσι αν η τηλεόρασή μας υποστηρίζει 120 καρέ, τότε θα μπορούμε να απολαύσουμε την ομαλή ροή εικόνων που φέρνουν οι νέες κονσόλες. Οπότε αν σας αρέσουν τα παιχνίδια με υψηλή δράση και με ταχύτητα, αυτό είναι σίγουρα ένα στοιχείο που θέλετε να έχετε. 

Επιπλέον, το HDMI 2.1 σύμφωνα με τις προδιαγραφές του, υποστηρίζει έξοδο 120p τόσο για 4K όσο και για 8K, αλλά αυτό που υιοθετείται από τις νέες κονσόλες είναι η 4K/120p και η 8K/60p ως ανώτατο όριο. Βέβαια η απόδοση αυτή εξαρτάται από την δύναμη των GPU τους.

Παρεμπιπτόντως, θέλουμε να σημειώσουμε -για όσους δεν γνωρίζουν- ότι η υποστήριξη των 120p (120fps ή 120Hz) που αναφέρεται εδώ είναι εντελώς διαφορετική από την «διπλή σάρωση των 120 Hz» που χρησιμοποιείται ευρέως από χρόνια στις τηλεόρασης για την βελτίωση της κίνησης της εικόνας.

Eκεί, γίνεται μια ένθεση εικόνας (καρέ) [όπου στην Ευρώπη από 50Hz πάει 100Ηz και στην Βόρεια Αμερική από τα 60Hz στα 120Ηz (αναφορά της συχνοτητας του ρεύματος στην πρίζα)], στο πάνελ. Κάθε κατασκευαστής τηλεόρασης εφαρμόζει εδώ την δική του τεχνολογία. Είναι μια λειτουργία που κάνει ένα σήμα βίντεο από τα 50p (60p) να εμφανίζεται στην οθόνη ως 100p (120p).

Για να ισχύει αυτό θα πρέπει και το πάνελ της τηλεόρασης να είναι ικανό για 100Hz (120Ηz), άλλοι κατασκευαστές επαναλαμβάνουν την ίδια εικόνα δύο φορές, άλλοι εισάγουν μαύρη εικόνα και άλλοι εφαρμόζουν πιο εξελιγμένες μεθόδους όπου η ένθεση (αυτή που παρεμβάλλεται στο αρχικό σήμα) είναι μια συνάρτηση της προηγούμενης με την επόμενη εικόνα.

Οι περισσότερες οθόνες για υπολογιστές υποστηρίζουν είσοδο 120Hz ή υψηλότερη και πρόσφατα υπάρχει και υποστήριξη 144Hz ενώ κατά καιρούς έχουμε δει και μοντέλα που υποστηρίζουν 360Hz. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όταν αγοράζουμε τηλεόραση 4Κ που ο κατασκευαστής αναφέρει ότι είναι έτοιμη για 120fps, γιατί υπάρχουν αρεκτά μοντέλα που μπορούν να δεχθούν έως 60fps σε 4K, ενώ τα 120fps ισχύουν μόνο (!) για σήμα επιπέδου full HD.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ VRR ΚΑΙ ΤΟ ALLM;

Οι νέες κονσόλες και οι νέες (κυρίως οι ακριβές) τηλεοράσεις φέρνουν έναν νέο όρο που καλό είναι να τον γνωρίζουμε. Αναφέρεται ως VRR (Variable Refresh Rate) ή σε απλά ελληνικά «μεταβλητός ρυθμός ροής εικόνων ή ανανέωσης εικόνων».

Το VRR είναι μια λειτουργία (gaming) που μπορεί να αυξήσει το επίπεδο της εμπειρίας ενός παιχνιδιού, ώστε αυτό να εμφανίζεται σωστά στην οθόνη. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν η κονσόλα διαπιστώσει ότι η ΤV μας δεν έχει VRR, η έξοδο της θα μείνει σταθερή στα 30fps ή στα 60fps (ανάλογα το μοντέλο) κάτι που σημαίνει… όχι καλή εικόνα.

Οι νέες κονσόλες μπορούν να εξάγουν σήμα με μεταβλητό ρυθμό καρέ που αυξάνεται ή μειώνεται από τα 30 fps έως τα120 fps, επομένως η τηλεόρασή μας θα πρέπει να έχει την ικανότητα να ακολουθεί την μεταβλητή αυτή ροή των εικόνων. Οι τεχνολογίες που αφορούν τον μεταβλητό αυτό ρυθμό καρέ περιλαμβάνουν το «G-SYNC» που αναπτύχθηκε από τη NVIDIA και το «FreeSyn» που αναπτύχθηκε από την AMD.

 O δεύτερος νέος όρος είναι το ALLM (Auto Low Latency Mode) που σημαίνει λειτουργία αυτόματης χαμηλής καθυστέρησης. Με άλλα λόγια, το ALLM είναι μια λειτουργία που ενεργοποιείται αυτόματα (ή από τα μενού της τηλεόρασης) για να περιορίσει την καθυστέρηση παρουσίασης του παιχνιδιού στην οθόνη. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η χαμηλή καθυστέρηση και η ταχύτητα απόκρισης μιας τηλεόρασης είναι διαφορετικά πράγματα.

H ταύχτητα απόκρισης έχει να κάνει με την καθυστέρηση της εισόδου, το χρονικό διάστημα δηλαδή μεταξύ της στιγμής κατά την οποία μια εντολή εισάγεται σε έναν ελεγκτή της τηλεόρασης και της στιγμής κατά την οποία αυτή είναι ορατή στην οθόνη. Όσο μικρότερη είναι η καθυστέρηση της εισόδου του σήματος, τόσο πιο γρήγορα γίνεται το παιχνίδι. Η καθυστέρηση εισόδου εξαρτάται από το πόσο γρήγορα μπορεί η τηλεόραση να επεξεργαστεί και να εμφανιστεί το σήμα εικόνας στην οθόνη.

Οι LCD τηλεοράσεις δεν έχουν αξιοσημείωτα χαμηλή καθυστέρηση, οι τηλεοράσεις με την ένθεση εικόνων (που λέγαμε παραπάνω, αυτές των 100Hz/120Hz) έχουν την καθυστέρησή τους, όπως και οι μεγάλες σε ίντσες τηλεοράσεις αλλά και οι OLED.  

ΤΙ ΑΛΛΟ ΝΕΟ ΤΡΕΧΕΙ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΙΣ;

Οι προηγούμενες κονσόλες όπως το PS4 (όλα τα μοντέλα) και το Xbox One (S και X εκτός από το αρχικό μοντέλο) υποστήριζαν επίσης HDR (High Dynamic Range) και WCG (Wide Color Gamut), κάτι που ξεκίνησε πολύ αργότερα από την ημέρα του λανσαρίσματός τους. Δηλαδή μόλις εμφανίστηκαν στην αγορά και οι πρώτες τηλεοράσεις με HDR και με εκτεταμένο χρωματικο εύρος (WCG). Οι νέες κονσόλες εννοείται ότι είναι και HDR και WCG.

Όπως είναι γνωστό HDR επιτρέπει την «έκφραση» του βίντεο στην οθόνη, ειδικά της φωτεινότητας και της αντίθεσης, πιο κοντά στην πραγματικότητα.  Πριν το HDR (είχαμε το SDR – Standard Dynamic Range), υποθέτοντας ότι το μαύρο στο πιο σκοτεινό μέρος της εικόνας είναι μηδέν, η φωτεινότητα στο πιο φωτεινότερο μέρος της εικόνας ήταν ως 100 nits και η μέγιστη τιμή (στάθμη) ήταν 255 (8bit). Επομένως, ήταν δυνατό μόνο να εκφράσουμε το φως μιας λάμπας στην εικόνα, ενώ για το φως του ήλιου… είχαμε πάλι την ίδια στάθμη φωτεινότητας.

Το σύστημα HDR10 αναφέρεται στα 10bit, κάτι που σημαίνει ότι η φωτεινότητα του φωτεινότερου μέρους μιας εικόνας μπορεί να εκφραστεί ως την στάθμη 1023 (10bit). Επιπλέον, η πραγματική φωτεινότητα που αντιπροσωπεύεται από τη μέγιστη τιμή 1023 ενώ είναι 10.000 nits. Η τιμή της φωτεινότητας αυτής είναι 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή της SDR εικόνας. Έτσι με το HDR είναι δυνατή η έκφραση της διαφοράς της φωτεινότητας μεταξύ μιας λάμπας και του εκθαμβωτικού φωτός του ήλιου.

Η φωτεινότητα του ήλιου είναι περίπου 2 δισεκατομμύρια nits και μιας λάμπα των 100W είναι περίπου 100 nits, οπότε η διαφορά στη φωτεινότητα είναι 20 εκατομμύρια φορές. Επομένως, ακόμη και με το πρότυπο HDR10, δεν είναι δυνατόν να εκφράσουμε με ακρίβεια μια τέτοια διαφορά φωτεινότητας (αίσθηση αντίθεσης), αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορεί η αντιληπτή αίσθηση της αντίθεσης με το HDR που είναι πολύ καλύτερη από αυτή του SDR.

Παρόλο που η εικόνα είναι επίπεδη στην οθόνη, η παρουσία τόσο μεγάλης δυναμικής περιοχής φωτός την κάνει να «φαίνεται» πιο τρισδιάστατη. Από την άλλη το WCG, δηλαδή το εκτεταμένο χρωματικό εύροςή των νέων τηλεοράσεων, δίδει 1,7 φορές πιο πλούσια χρώματα σε σχέση με πριν.

Το WCG είναι ένα δημοφιλές όνομα και το πρότυπο ονομάζεται χρωματικός χώρος BT.2020, που μπορεί να αναπαραστήσει έως το 99% των χρωμάτων που υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο. Το εύρος των χρωμάτων εδώ είναι 1,7 φορές μεγαλύτερο από τον χρωματικό χώρο sRGB (BT.709) που έχει υιοθετηθεί ως πρότυπο στις απλές τηλεοράσεις. 

Με απλά λόγια, το WCG έχει 1,7 φορές περισσότερα χρώματα. Με άλλα λόγια, ο συμβατικός εξοπλισμός βίντεο (πριν από την υποστήριξη WCG) μπορούσε να εκφράσει μόνο το 58% των χρωμάτων του πραγματικού κόσμου. Οι λεπτομέρειες των χρωμάτων αυξάνονται σημαντικά λόγω της αύξησης της φωτεινότητας και του χρωματικού χώρου.

ΠΟΙΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΩ;
Να είναι 4Κ ή 8K
Να υποστηρίζει είσοδο 120 καρέ ανά δευτερόλεπτο (120fps)
Να είναι συμβατή με VRR (Variable Refresh Rate) 
Να γνωρίζει από ALLM (Auto Low Latency Mode)
Να είναι HDR και να έχει εκτεταμένο χρωματικό εύρος (WCG)

Sony

Eίναι περίεργο που η Sony η οποία κατασκευάζει το PS5 δεν έχει ακόμη ετοιμάσει κάποια συμβατή τηλεόραση. Μόνο η ΖΗ9 μια 8Κ OLED, που δεν πιστεύουμε να κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά υποστηρίζει 4Κ/120.
Πιο συγκενριμένα έχουμε την σειρά XH90 που περιλαμβάνει 9 μοντέλα η οποία αναφέρει ότι θα έχει είσοδο 4Κ/120, VRR και ALLM αλλά θα ενεργοποιηθεί αργότερα με αναβάθμιση firmware. Αντίθετα οι σειρές  ΖG9, ZH8, ΑF9,  ΖF9, Α9, Α8, ΧΗ95, ΧG95, ΧΗ80 και οι μικρότερες δέχονται μόνο σήμα Full HD/120.

Panasonic

Η Panasonic δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη κανένα μοντέλο που να υποστηρίζει είσοδο 4K/120p και VRR, ωστόσο όλες της οι νέες τηλεοράσεις υποστηρίζουν ALLM, δηλαδή οι τρέχουσες σειρές OLED σειρές οι (HZ2000, HZ1500, HZ1000) και LCD (οι HX940, HX840 και HX800).

LG

Ο μόνος κατασκευαστής που υποστηρίζει 4K/120 (!). Οι περισσότερες τηλεοράσεις της LG του 2020 υποστηρίζουν είσοδο 4K/120, VRR και ALLM. Αυτό σημαίνει ότι η LCD σειρά NanoCell 2020 όπως οι 4Κ NANO91, NANO86 αλλά και η σειρά 8K NANO99 είναι έτοιμες. Το ίδιο και οι OLED σειρές του 2020 όπως οι WX, CX, GX, BX αλλά και η 8Κ OLED ZX. Mάλιστα τα μοντέλα που έχουν επεξεργαστή  α9 Gen3 AI 8K/4K μπορούν να αναπαράγουν περιεχόμενο 4K/120 ακόμη και από την USB τους. Επίσης, οι LG τηλεοράσεις έχουν 4 θύρες HDMI 2.1 όταν ο ανταγωνισμός έχει μόνο μία. Πράγμα που σημαίνει ότι η LG στο θέμα του gaming είναι μια γενιά μπροστά.

To ίδιο ισχύει και για τις τηλεοράσεις της Bang&Olufsen αφού είναι LG.

Samsung

Όλες οι σειρές τηλεοράσεων 2020 της Samsung 4Κ και 8Κ, δηλαδή, οι QLED από το μοντέλο Q80T και επάνω και από τις 55 ίντσες και επάνω (καθώς και οι The Frame και οι The Serif από 55 ίντσες και επάνω) από τις τέσσερις HDMI που έχουν, η μια θύρα είναι HDMI 2.1 που δέχεται έως 4Κ/120 και VRR. Επίσης, η Samsung υποστηρίζει ότι οι τηλεοράσεις αυτές είναι συμβατές και με το φορμά FreeSync. Ως γνωστό η εταιρία δεν αποκαλύπτει περισσότερα. Με το FreeSync, η τηλεόραση προσαρμόζει το ρυθμό ανανέωσης στο μεταβαλλόμενο ρυθμό καρέ των παιχνιδιών για μια ομαλή εμπειρία παιχνιδιού. Υπάρχει ακόμη η λειτουργία Game Motion Plus, που ελαχιστοποιεί το θόλωμα της κίνησης, ενώ υπάρχει και το Dynamic Black EQ που βελτιώνει την ποιότητα της εικόνας βοηθώντας τους παίκτες να αναγνωρίζουν αντιπάλους και τα αντικείμενα στο σκοτάδι. Αυτή η τεχνολογία προσαρμόζει την εικόνα σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας τον επεξεργαστή AI Quantum. Η τηλεόραση αναλύει τις σκοτεινές σκηνές ενός παιχνιδιού και, στη συνέχεια, βελτιστοποιεί τα επίπεδα του μαύρου, έτσι ώστε οι παίκτες να μπορούν να δουν πράγματα που ήταν προηγουμένως κρυμμένα.

Τώρα, όλοι οι άλλοι κατασκευαστές όπως οι Philips, TCL, Hisense, Loewe, Χiaomi και Metz δεν έχουν ακόμη βάλει τα συστήματα 4Κ/120 κ.λ.π. στα τρέχοντα μοντέλα τους.

Το σίγουρο είναι ότι οι τηλεοράσεις του 2021 θα είναι πιο ισχυρές και με πιο πλούσια gaming χαρακτηριστικά. Δηλαδή, ή αγοράζουμε gaming ΤV φέτος ή περιμένουμε τουλάχιστον 8 μήνες όπου θα υπάρχουν και περισσότερες επιλογές.
Οι τηλεοράσεις του 2021 θα εμφανιστούν στην αγορά κοντά στο Πάσχα του 2021.

ANΤΙ EΠΙΛΟΓΟΥ

Πρέπει να σημειωθεί ακόμη ότι μερικές τηλεοράσεις έχουν μόνο μια θύρα HDMI 2.1, ενώ μόνο η LG έχει τέσσερις HDMI 2.1, αλλά δεν υποστηρίζουν όλες οι θύρες είσοδο 4K/120fps, VRR και ALLM. Ακόμη και αν είναι ΗDMI 2.1. Επομένως, είναι απαραίτητο να ελέγξετε προσεκτικά εκ των προτέρων πριν αγοράσετε νέα τηλεόραση για PS5. Επίσης οι κονσόλες, ανάλογα το παιχνίδι (τίτλο) αλλάζουν την ροή των καρέ από 60 έως 120, εννοείται ότι ποτέ δεν θα “καρφώνει” τα 120Hz (ή καρέ) για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μάλλον στιγμιαίο θα είναι.

Επιπλέον, υπάρχουν πολλές οθόνες για υπολογιστή που υποστηρίζουν είσοδο 4K/120, αλλά προς το παρόν, δεν υπάρχουν μοντέλα που να έχουν HDMI 2.1.  Υπάρχουν οθόνες υπολογιστή που υποστηρίζουν είσοδο 4K/120 ή και υψηλότερη, αλλά μόνο από θύρα DisplayPort 1.4. 

Όσοι σκέφτονται να αγοράσουν προβολέα αντί για τηλεόραση θα πρέπει να ξέρουν ότι δεν υπάρχει κανένα μοντέλο -ακόμη- γι αυτή την αποστολή.

Γενικά, οι νέες κονσόλες θέλουν τηλεοράσεις με υψηλά και μεταβλητά γκάζια, με μικρό χρόνο απόκρισης, με ισχυρούς επεξεργαστές, με πάνελ 120Hz, με HDMI 2.1 και με ALLM και VRR. Μήπως μιλάμε για τις τηλεοράσεις του 2021;

REVIEWS ΤΗΛΕΟΡΑΣΕΩΝ

LG GX
Panasonic HZ2000
Samsung Q90T
ΤCL X10