Τα ιστορικά CD player της Yamaha περιγράφουν με την πορεία τους την βαθιά τεχνολογία που έχει ο Ιάπωνας κατασκευαστής στο χώρο των ψηφιακών

Γνωρίζοντας την ιστορία των CD player μέσα από μερικές συσκευές ορόσημα ενός μεγάλου Ιάπωνα κατασκευαστή. Η Yamaha, γιορτάζει φέτος τα 70 χρόνια της στο Hi-Fi, και ξεδιπλώνει την ιστορία της.

Ας δούμε τα CD player της εταιρείας που έκαναν πολλές μουσικόφιλες καρδιές να σκιρτήσουν τις δεκαετίες που πέρασαν, τι κι αν είχαν μόλις ελάχιστα δισκάκια CD στα χέρια τους.

Το πρώτο CD player της Yamaha κυκλοφόρησε το 1982, αμέσως μετά τη γέννηση του CD, ήταν το Yamaha CD-1.

Η φόρτωση του δίσκου γίνονταν σε ένα συρόμενο σύστημα, που εμπεριείχε και τον μηχανισμό μηχανισμό περιστροφής και ανάγνωσης του CD. Αυτός έβγαινε έξω από την συσκευή και ο χρήστης έβλεπε live την όλη διαδικασία της αναπαραγωγής.

Για τους μουσικόφιλους εκείνης της εποχής, που γνώριζαν μόνο από δίσκους βινυλίου, ήταν φυσικό να μπορούν να βλέπουν την περιστροφή του δίσκου CD κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγής.

Στο Yamaha CD-1 ως μετατροπέα DAC χρησιμοποιούσε έναν απλό γραμμικό των 16bit, έναν ανά κανάλι. Το τροφοδοτικό είχε ξεχωριστά στάδια για τα αναλογικά και τα ψηφιακά κυκλώματα.  Το CD-1 δεν έχει χάσει τη λάμψη του ακόμη και μετά από τόσα χρόνια.

Το 1983 είχαμε την βελτιωμένη έκδοση του αρχικού CD-1. Το νέο μοντέλο ονομάστηκε Yamaha CD-1a και είχε σταθερότητα και αξιοπιστία, κάτι που ήταν κοινό ζητούμενο μεταξύ των CD player της εποχής από όλους τους κατασκευαστές.

Όσον αφορά την ποιότητα ήχου, το DAC και το χαμηλοπερατό φίλτρο (εκείνη την εποχή χρησιμοποιούσαν μόνο αναλογικά φίλτρα υψηλής τάξης, όχι ψηφιακά φίλτρα) επανασχεδιάστηκαν πλήρως.

Όσον αφορά τη λειτουργικότητα, υπήρχαν 10 πλήκτρα και μια υποδοχή ακουστικών. Η πρώτη γενιά CD-1 είχε μικρή διάρκεια ζωής (μόλις ενός έτους), γεγονός που δείχνει ότι η τεχνολογία CD βρισκόταν ακόμα στο στάδιο της ανάπτυξής της.

Το CD-1a ήταν η ναυαρχίδα της Yamaha για περίπου τρία χρόνια.

Το CD ως σύστημα, κυκλοφόρησε με μεγάλες προσδοκίες, όμως μετά την αρχική ζήτηση οι πωλήσεις ήταν υποτονικές και ο μεγαλύτερος λόγος γι’ αυτό ήταν η υψηλή τιμή των player αλλά και η ελάχιστη παραγωγή δίσκων CD.

Το 1983 η Yamaha κυκλοφόρησε το CD-X1, το πρώτο προσιτό CD player της εταιρείας.

Το CD-X1 είχε δύο ολοκληρωμένα κυκλώματα LSI που μείωσαν σημαντικά τον αριθμό των εξαρτημάτων, περίπου στο ένα τρίτο, με αποτέλεσμα τη χαμηλότερη τιμή της συσκευής.

Το ένα τσιπάκι LSI, το YM3511 ήταν υπεύθυνο για τον έλεγχο του σερβομηχανισμού, ενώ το άλλο, το YM2201 ήταν υπεύθυνο για την αποδιαμόρφωση και την επεξεργασία των ψηφιακών σημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, το CD player είχε ένα ψηφιακό φίλτρο με διπλάσια (2x) υπερδειγματοληψία σε ένα και μόνο τσιπ.

Με αυτό o κατασκευαστής πέτυχε υψηλότερη ποιότητα ήχου, λειτουργικότητα και ταυτόχρονα χαμηλή τιμή για τα δεδομένα της εποχής.

Στο player αυτό η Yamaha χρησιμοποίησε μετατροπέα DAC τύπου ladder (R2R) ανάλυσης 16 bit.

To 1985 η Yamaha κυκλοφόρησε τα CD-2000 και CD-2000W (ίδια αλλά με διαφορετικό φινίρισμα).

Τα player αυτά ήταν εξοπλισμένα με Yamaha, δικά της, LSI τσιπάκια. Με αυτά τα μοντέλα καθιερώθηκε μια ορθολογική μέθοδος κατασκευής CD player, γιατί τυποποιήθηκε η βασική πλατφόρμα με επίκεντρα το σύστημα ελέγχου και τον σωστό ήχο.

Στο player στο κάτω μέρος είχε μια επιχαλκωμένη πλάκας από ατσάλι με την ονομασία «VM stabilizer», η οποία καταπολεμούσε τους κραδασμούς κατά την αναπαραγωγή του δίσκου. Αυτή η πλάκα πρόσφερε και υψηλή ακαμψία στο σασί, ώστε να συσκευή να έχει καθαρότερο ήχο ειδικά στις χαμηλές.

Επιπλέον, τα μοντέλα αυτά ήταν εξοπλισμένα και με ένα ισχυρό τμήμα τροφοδοσίας, ενώ είχαν και μεταβλητή έξοδο σήματος (τηλεχειριζόμενη) ώστε να μπορεί κανείς να τα συνδέει κατευθείαν με τελικό ενισχυτή.

Ο μεταροπέας DAC ήταν 16bit, άγνωστης διαμόρφωσης, με ανεξάρτητα ψηφιακά φίλτρα για το αριστερό και δεξί κανάλι. Το CD-2000 είχε μαύρη πρόσψη ενώ το CD-2000W ήταν ασημί με ξύλινα πλαϊνά.

Έτσι φθάσαμε το 1986 και στο μοντέλο CDX-2200 που για πρώτη φορά ήταν εξοπλισμένο με κύκλωμα «High Bit Digital», που συνδύαζε ένα 18bit ψηφιακό φίλτρο, το «High Bit Digital Filter» με τετραπλή (4x) υπερδειγματοληψία και ένα επίσης 18bit μετατροπέα DAC που λειτουργούσε στα 16bit χρησιμοποιώντας επεξεργασία κινητής υποδιαστολής στα 18bit.

Mε αυτή την ανάλυση, η Yamaha κατόρθωσε να τοποθετήσει στην συσκευή ρυθμιστικό στάθμης εξόδου στο ψηφιακό πεδίο (ψηφιακό volume) με βήματα των 0,4dB και δυναμικό εύρος 120dB.

Ήταν, σύμφωνα με την Yamaha, το πρώτο CD player στον κόσμο που υπέρβαινε τα 16 bit, ένα μοναδικό επίτευγμα.

Αν και η μετατροπή σε υψηλότερα bit βελτίωνε την ηχητική διαφάνεια, αυτά τα CD player ήταν ευαίσθητα στα artifacts (μειονεκτήματα) όπως στον ψηφιακό θόρυβο και στους μηχανικούς κραδασμούς.

Έτσι θα έπρεπε ένα player “πολλών bit” να έχει υψηλής ακαμψίας σασί με ικανού πάχους πλευρές και ειδικές πλωτές βάσεις στον μηχανισμό περιστροφής και ανάγνωσης του CD.

Το αποτέλεσμα ήταν το CDX-2200 να ζυγίζει 15 κιλά.

Το 1987 παρουσιάστηκε η σειρά «10000» από την Yamaha, για την 100η επέτειο της εταιρείας. Σημείωση, φέτος η Yamaha γιορτάζει τα 70 χρόνια στο Hi-Fi, και όχι ως όμιλος.

H σειρά «10000» είχε τέσσερα μέλη: τον τελικό ενισχυτή MX-10000, τον προενισχυτή CX-10000, το phono stage HX-10000 και CDX-10000 ως CD player.

Το CDX-10000 βασίζονταν στο πιο πρόσφατο τότε ψηφιακό φίλτρο υπερδειγματοληψίας των 18bit και σε DAC επίσης 18bit (με χρήση επεξεργασίας κινητής υποδιαστολής).

Ο μηχανισμός CD περιλάμβανε επίσης έναν εξαιρετικά παχύ άξονα κινητήρα (διαμέτρου 4,5 χλστ.) και έναν γραμμικό κινητήρα για την κεφαλή λέιζερ για απόκριση υψηλής ταχύτητας. Το σύστημα ανάγνωσης μπορούσε να πάει από την αρχή του δίσκου (κέντρο) στο τέλος σε χρόνο μόλις 0,7 δευτερολέπτων.

Ήταν ένα ειδικό προϊόν εξοπλισμένο με 4 κινητήρες, το σασί ήταν υψηλής ακαμψίας με διπλό πλαίσιο, ενώ το ψηφιακό τμήμα ήταν σε ανεξάρτητο «κουτί» από το αναλογικό τμήμα.

Στο κάτω μέρος της κατασκευής υπήρχε ένα πλωτό σύστημα με ελαστικές βάσεις και αποσβεστήρες για την πλήρη απομόνωση των εξωτερικών κραδασμών και για την απορρόφηση των εσωτερικών κραδασμών.

Το φινίρισμα ήταν «τιτάνιο», ένα χρώμα το οποίο εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να υπάρχει ως επιλογή φινιρίσματος στα προϊόντα της Yamaha.

Την ίδια χρονιά, το 1987 κυκλοφόρησε το βελτιωμένο CDX-2000, το μεγαλύτερο ατού του ήταν η 8x υπερδειγματοληψία του ψηφιακού φίλτρου, η οποία σε συνδυασμό με ένα ανεξάρτητο και απομονωμένο DAC, έφτανε σε λόγο σήματος προς θόρυβο τα 118dB, κάτι εκπληκτικό για την εποχή.

Επιπλέον, ως επιβεβαίωση της ακρίβειας του μετατροπέα DAC, υπήρχε ένας διακόπτης στην πρόσοψη της συσκευή όπου ο χρήστης μπορούσε να συγκρίνει τον ήχο με ή χωρίς το χαμηλοπερατό φίλτρο.

Ο ανταγωνισμός των CD player «υψηλών bit» που ξεκίνησε η Yamaha κλιμακώνεται χρόνο με το χρόνο στην αγορά της εποχής, με τη συμμετοχή και άλλων εταιρειών.

Ως απάντηση, το 1988 η Yamaha κυκλοφορεί το CDX-2020 ως ένα προηγμένο CD player που συνδύαζε ψηφιακό φίλτρο με 8x υπερδειγματοληψία στα 20bit (έστελνε τον θόρυβο στα 352,8KHz) και από δύο DAC για το δεξί και αριστερό κανάλι δημιουργώντας μια διαμόρφωση 4 DAC που σύγκρινε τις αρνητικές και τις θετικές φάσεις, ένα DAC δηλαδή των 22bit.

Ενώ το DAC των 18bit χρησιμοποιούσε επεξεργασία κινητής υποδιαστολής για να πετύχει τα 16bit, το νέο σύστημα των 22bit χρησιμοποιούσε τέσσερα DAC των 18bit .

Το αποτέλεσμα ήταν η επίτευξη 8 φορών υψηλότερης ανάλυσης στον άξονα του χρόνου, 16 φορών υψηλότερη ανάλυση στον άξονα της στάθμης και έναν λόγο σήματος προς θόρυβο 120dB!

Στο CD player αυτό το σασί είχε επίσης επανασχεδιαστεί έχοντας ειδικά πόδια, επιμεταλλωμένα μέρη παντού, ισχυρό ανεξάρτητο τροφοδοτικό και μεγάλους μετασχηματιστές.

Κοιτάζοντας τώρα πίσω, ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών στα CD player των «πολλών bit» δεν μπορούσε να πάει και πολύ μακριά.

Στην εποχή που ακολούθησε η Yamaha έβαλε τέλος στο σύστημα των «πολλών bit» αφού το επόμενο κορυφαίο μοντέλο της, ήταν το GT-CD1 που υιοθέτησε μια τεχνολογία 1 bit.

Το 1991, λοιπόν, η Yamaha έφερε την απόλυτη απάντηση στον αγώνα των «πολλών bit» που κυριάρχησε για 10 ολόκληρα χρόνια στην αγορά.

Στο επόμενο μοντέλο GT-CD1 εξουδετερώθηκαν όλες οι δονήσεις μέσω της βαρύτητας. Ο μηχανισμός του CD ήταν στερεωμένος σε ένα χυτό κυκλικό περίβλημα 3 κιλών, που με την σειρά του ήταν τοποθετημένο σε μια ξύλινη βάση πάχους 60 mm που αιωρούνταν κάτω από τη βάση του μηχανισμού ανάγνωσης CD.

Ο δίσκος τοποθετούνταν απευθείας στον άξονα και τον συγκρατούσε στην θέση του ένα ορειχάλκινο clam βάρους 160 γρ. και στη συνέχεια τον δίσκο κάλυπτε ένα γυάλινο καπάκι πάχους 10 χλστ.

Η βαριά αλλά ουσιαστική αυτή δομή του μηχανισμού είχε τεράστιο αντίκτυπο στον κόσμο του ήχου εκείνη την εποχή.

Το DAC ήταν νέας γενιάς με την ονομασία I-PDM 1-bit που αναπτύχθηκε από την Yamaha, με ανεξάρτητο DAC για το δεξί και το αριστερό κανάλι.

Αυτά ήταν μερικά από τα CD player της Yamaha που δείχνουν ότι ο Ιάπωνας κατασκευαστής έχει στα συρτάρια του την απαραίτητη τεχνολογία για να χτυπήσει με νέα μοντέλα όταν χρειαστεί.