3D Audio: Χωρική ηχητική κάλυψη για immersive καταστάσεις. Τα νέα ηχητικά φορμά έρχονται για να μείνουν

Τι πιο υπέροχο σ’ ένα στερεοφωνικό σύστημα από το sweet spot, εκεί στην κορυφή του ισόπλευρου τριγώνου που σχηματίζουν τα δύο ηχεία και ο ακροατής. Εκεί όπου ο χρονοχώρος διαστέλλεται, εκεί όπου η στερεοφωνική σκηνή εξαφανίζει τα ηχεία και το μουσικό περιεχόμενο παρουσιάζεται τρισδιάστατα και ακλόνητα εμπρός μας.

Είναι η στιγμή που οι μουσικοί παρασύρουν τον ακροατή στο ταξίδι τους, μια καθηλωτική εμπειρία που δεν θέλουμε να τελειώσει.

Η μαγεία της στερεοφωνικής αυτής ηχόσφαιρας βιώνεται μόνο από έναν, από αυτόν που βρίσκεται στην κορυφή του τριγώνου. Όταν το σημείο αυτό είναι «πιασμένο», τότε οι άλλοι ακροατές ζηλεύουν προσπαθώντας να φανταστούν τα όσα διαδραματίζονται εκεί. Αυτό είναι το μεγαλείο και η κατάρα του στέρεο.

Πολλοί προσπάθησαν να ξορκίσουν το κακό χρησιμοποιώντας τεχνολογία, περισσότερα ηχεία, κωδικοποιήσεις πέρα του στέρεο, ακουστικά, ειδικές ηχογραφήσεις, εναλλακτικές τοποθετήσεις των ηχείων κ.α. Τα κατάφεραν! Όχι, όμως για την μουσική, αλλά για τον κινηματογράφο.

Έτσι, η έρευνα για την «διεύρυνση» του sweet spot βρήκε αμέσως εφαρμογή στις κινηματογραφικές αίθουσες και από εκεί στο σπίτι. Δημιουργήθηκαν τα συστήματα των Dolby και DTS, τα πολυκάναλα surround και οι διατάξεις 5.1, 7.2 ή 9.1.4 καναλιών. Δεν υπάρχει πια κινηματογραφική ταινία ή σειρά που να μην είναι πολυκάναλη (surround), με ήχο κωδικοποιημένο σε κάποιο από τα γνωστά συστήματα.

Τι γίνεται όμως με την μουσική; Τα πράγματα χειροτέρευσαν. Η κατάρα του στέρεο, του ενός sweet spot-ενός ακροατή, έγινε μεγαλύτερη. Οι νέοι ακροατές, που παρεμπιπτόντως ακούν πολλές ώρες μουσική την ημέρα, έχουν αρχίσει να αμφισβητούν την ανάγκη για δύο ηχεία. Μάλλον δεν την γνωρίζουν καθόλου.

Ελάχιστοι απ’ αυτούς έχουν βρεθεί ποτέ στο sweet spot, ώστε να μαγευτούν. Γι΄ αυτούς η μουσική πηγάζει από τις υπηρεσίες streaming, για να «παίξει» σε ακουστικά ή σ’ ένα μονοφωνικό αυτοενισχυόμενο ηχείο. Δεν περνούν όμως απαρατήρητοι, οι μεγάλοι κατασκευαστές το έχουν «μετρήσει» αυτό και προσπαθούν πάλι από την αρχή να ξορκίσουν το κακό του στέρεο με συστήματα 3D Audio του ενός ηχείου. Δεν διαβάσατε λάθος, από την Apple μέχρι την Crystal Audio προσπαθούν να δημιουργήσουν ηχεία-συσκευές που σε όποιο σημείο και αν βρίσκεται ο ακροατής σ’ ένα δωμάτιο να είναι sweet spot. Να ακούγεται δηλαδή το ίδιο, να αισθάνεται κανείς σαν ο ήχος να προέρχεται από παντού.

Οι προτάσεις, όπως θα δείτε είναι πολλές, στην λίστα αναφέρουμε μόνο τα πιο σημαντικά συστήματα: Spatial Audio της Apple, Dolby Atmos, 360 Reality Audio της Sony, Super SXFI της Creative, AMBEO της Sennheiser ακόμη και η δική μας η Crystal Audio έχει το δικό της, το WiSound. Συναρπαστικό, σωστά; O κόσμος του 3D Audio είναι σίγουρα πιο πλούσιος (σε συστήματα) απ’ αυτό του home cinema όπου πρωταγωνιστούν μόνο τα Dolby Atmos και DTS:X.

Τα περισσότερα από αυτά υποστηρίζονται από ανάλογες ηχογραφήσεις μουσικών άλμπουμ, δηλαδή έχουν να κάνουν και με την παραγωγή της μουσικής… και ο ανταγωνισμός μεταξύ των εταιριών μόλις άρχισε.

Όπως και στο home cinema, έτσι και εδώ απαιτούνται αποκωδικοποιητές.
Για παράδειγμα το σύστημα 360 Reality Audio της Sony επιτρέπει σε καλλιτέχνες και δημιουργούς να παράγουν μουσική, χαρτογραφώντας τις πηγές ήχου όπως φωνή, χορωδίες, και όργανα με πληροφορίες της θέσης τους τοποθετημένες σ’ ένα θόλο.

Το αποτέλεσμα δημιουργεί την αίσθηση ότι ο ακροατής βρίσκεται σε ένα στούντιο μουσικής ή σε χώρο που γίνεται μια live συναυλία και όλα αυτά χωρίς να αφήσετε την άνεση του σπιτιού σας. Οι ακροατές έχουν αυτή τη στιγμή πρόσβαση σε περίπου 4.000 κομμάτια στο 360 Reality Audio των Alicia Keys, Lil Nas X, Megan Thee Stallion, Noah Cyrus, Zara Larsson κ.α.

Το Dolby Atmos είναι επίσης διαθέσιμο και για μουσική, τοποθετεί τα όργανα και άλλα στοιχεία ενός κομματιού, μέσα σε μια εικονική σφαίρα. Το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιεί για νέες ηχογραφήσεις, ενώ υπάρχει τρόπος για remastering και παλαιοτέρων. Όταν ακούς αισθάνεσαι ότι η μουσική δημιουργεί μια μεγάλη ηχόσφαιρα. Το Tidal έχει ήδη πολλά track σε Dolby Atmos.

H απάντηση της Αpple ονομάζεται Spatial Audio και είναι σχεδιασμένη για τα ακουστικά της, λαμβάνει υλικό Dolby Atmos ή στέρεο και το μετατρέπει σε 3D Audio. Το ίδιο κάνει και η Samsung με το σύστημα Object Tracking Sound. Οι κατασκευαστές αυτοί δεν χρησιμοποιούν Dolby Atmos για τον λόγο ότι δεν θέλουν να καταβάλουν δικαιώματα χρήσης.

Το Super XFi της Creative το έχουμε παρουσιάσει μέσα από τις δοκιμές μας σε προηγούμενα τεύχη, αυτό είναι για ακουστικά, ενώ το σύστημα WiSound της Crystal Audio δημιουργεί μεγάλη στερεοφωνική εικόνα, έχοντας σε πλευρικές θέσεις μεγάφωνα. Δοκιμή στην σελίδα 78 στο τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας.

Η τεχνολογία της αναπαραγωγής μουσικής στο σπίτι δεν παύει ποτέ να εξελίσσεται, πόσο μάλλον τη εποχή αυτή που υπάρχει συσσωρευμένη έρευνα και εργαλεία.