25 χρόνια MP3: Το σύστημα που έθεσε τις βάσεις για τη μετάδοση δεδομένων ήχου στο Διαδίκτυο και διαμόρφωσε σημαντικά τη σημερινή κουλτούρα ακρόασης μουσικής

Πριν από 25 χρόνια, στα τέλη του 1998, τα πρώτα MP3 player βγήκαν στην αγορά των ΗΠΑ. Μέσα στο 1999 εμφανίστηκαν και στην Ελλάδα. Η μέθοδος συμπίεσης MP3 όχι μόνο ξεκίνησε την νέα κουλτούρα άυλης μουσικής, αλλά δημιούργησε και νέες αγορές.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι στα τέλη του 1998, μόλις πριν από 25 χρόνια δηλαδή, κυκλοφόρησε στην αγορά το πρώτο player MP3 στον κόσμο, πρώτα από την Κορεάτικη SaeHan και στη συνέχεια στις Η.Π.Α. το γνωστό RIO PMP300 από την Diamond Multimedia, το οποίο ήρθε και στην Ελλάδα.

Ήταν η πρώτη φορά που είχαμε player χωρίς μηχανικά μέρη. Τότε κυκλοφορούσαν και player από την iRiver (γνωστή σήμερα ως Astell&Kern). Στην Ελλάδα εκτός από το RIO κυκλοφόρησαν MP3 player από τις Grundig, Samsung, SanDisk κ.ά.

Το πρότυπο MP3 αναπτύχθηκε κυρίως στο Fraunhofer Institute της Γερμανίας. Η μνήμη των τότε player ήταν μόλις 32 MB και ήταν αρκετή για περίπου 30 λεπτά μουσικής με ποιότητα ήχου 128kbit/sec. Βέβαια εκείνη την εποχή υπήρχαν και άλλα πρότυπα, όπως το ATRAC της Sοny που χρησιμοποιήθηκε στα MiniDisc ή MP1 του συστήματος DCC της Philips, αλλά ήταν κλειδωμένα

Την μεγάλη άνθηση το MP3 την γνώρισε με τα iPod της Apple, τα οποία αρχικά δεν ήταν εξοπλισμένα με μνήμη flash, αλλά με μικρούς σκληρούς δίσκους.

Το απόγειο των MP3 player στην Ευρώπη ήταν το 2003, στην Γερμανία μόνο πουλήθηκαν τότε 870.000 συσκευές, πολλές από αυτές έφτασαν και στην Ελλάδα.

Η επιτυχία των πωλήσεων κορυφώθηκε το 2005 με περισσότερες από οκτώ εκατομμύρια μονάδες ετησίως. Τη χρονιά της 20ης επετείου του MP3, το 2018, πωλήθηκαν περίπου 500.000 φορητές συσκευές αναπαραγωγής ήχου, ενώ το 2022 ο αριθμός αυτός έπεσε περισσότερο στις 250.000 μονάδες.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο κόσμος έπαψε να ακούει MP3, απλά η αναπαραγωγή των αρχείων αυτών πέρασε πια στα smartphone, φορητούς υπολογιστές, ραδιόφωνα αυτοκινήτου κ.ά.

Βέβαια υπάρχει και μια μικρή αλλά ενδιαφέρουσα κατηγορία φορητών audio player, τα γνωστά μας DAP που παίζουν από MP3 έως DSD.

Η τεράστια εξάπλωση της αναπαραγωγής ΜP3 σε πολλούς τομείς προϊόντων βοηθάει επίσης την επιτυχημένη ανάπτυξη άλλων κατηγοριών της αγοράς. Για παράδειγμα, οι πωλήσεις ακουστικών αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, στην Γερμανία και μόνο το 2022 πουλήθηκαν περισσότερα από 16 εκατομμύρια ακουστικά.

Για το 2023, η βιομηχανική ένωση της Γερμανίας (γνωστή ως gfu) προβλέπει ότι οι πωλήσεις των ακουστικών θα φθάσουν στις 16,5 εκατ. μονάδες (+1,8%) αξίας 1,4 δισ. ευρώ (+6,8%).

Τα Bluetooth ηχεία επωφελήθηκαν επίσης από την εξάπλωση του MP3 εδώ και πολλά χρόνια. Μόνο το 2019 πουλήθηκαν κοντά στα πέντε εκατομμύρια μονάδες, ενώ το 2022 έφθασαν τα τρία εκατομμύρια μονάδες (-8,9%), πάντα στην αγορά της Γερμανίας.

Η επιτυχία του ΜΡ3 στην αγορά είναι το αποτέλεσμα επιστημονικής εκτεταμένης εξέλιξης. Το πρότυπο «MPEG-1 Audio Layer 3» (ΜΡ3 για συντομία) για τη μείωση του όγκου των ψηφιακών δεδομένων ήχου αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό από το γνωστό Fraunhofer Institute for Integrated Circuits IIS που εδρεύει στην πόλη Erlangen, της Γερμανίας (στην γειτονιά της Clearaudio).

Το ΜΡ3 μειώνει την ποσότητα των δεδομένων ενός αρχείο ήχου. Η διαδικασία αναγνωρίζει τα σήματα που μπορούν να ακούσουν οι άνθρωποι και τα αποθηκεύει κατά προτίμηση. Αυτό σημαίνει ότι το αρχείο γίνεται σημαντικά μικρότερο σε μέγεθος, σχεδόν το ένα δέκατο του αρχικού μεγέθους.

Βέβαια η παγκόσμια κοινότητα του καλού ήχου είναι και ήταν αντίθετη σε κάθε συμπίεση, όπως και εμείς, αλλά κανείς δεν μπορεί να διαγράψει την ιστορία και στην σημερινή πραγματικότητα.

Ο καθηγητής Bernhard Grill, διευθυντής του ινστιτούτου στο Fraunhofer IIS, αναφέρει: «Τώρα αναφερόμαστε στο ΜP3, μετά ακολούθησε η πρώτη μας γενιά κωδικοποιητών ήχου AAC και HE-AAC, οι οποίοι έγιναν εξίσου διαδεδομένοι με το MP3. Τελευταία κυκλοφορήσαμε με επιτυχία την τέταρτη γενιά κωδικοποίησης στην αγορά: Όταν πραγματοποιείτε κλήσεις στο δίκτυο 5G χρησιμοποιώντας τον κωδικοποιητή Enhanced Voice Service (EVS), μπορείτε να απολαύσετε κρυστάλλινο ήχο. Με τον κωδικοποιητή ήχου xHE-AAC, μπορείτε να κάνετε ροή χωρίς διακοπή ακόμα και στις χειρότερες συνθήκες λήψης, κάτι που εκτιμούν για παράδειγμα το Netflix, το Facebook και η Apple. Ο νέος κωδικοποιητής μας LC3/LC3plus (για Bluetooth) θέτει νέα πρότυπα στη σταθερότητα, την ασφάλεια μετάδοσης και την ποιότητα ήχου για ακουστικά Bluetooth. Αυτό σημαίνει ότι πολλές τεχνολογίες του Ινστιτούτου Fraunhofer χρησιμοποιούνται σήμερα σε κάθε smartphone παγκοσμίως».