Stax SR-009 & SRM-727II Review

Ένας συνδυασμός ακουστικών-ενισχυτή που ανήκει στην υψηλή κατηγορία τιμής, έχει μόνο ένα στόχο: την κορυφή της ηχητικής απόδοσης. Και η Stax έχει τον τρόπο να φτάσει σε αυτήν.  

Για την θρυλική ιαπωνική εταιρία δεν απαιτούνται συστάσεις. Γνωστή για τις υλοποιήσεις της στις κατηγορίες των ακουστικών και των ενισχυτικών τους από το 1960, παραμένει πιστή στις βασικές της αρχές (βλ. μεμβράνες) και έχει κερδίσει τον σεβασμό ακόμα και των μουσικόφιλων που δεν θέλουν να βλέπουν ακουστικά ούτε …ζωγραφιστά.

Τα SR-009 ανήκουν στα κορυφαία μοντέλα της σειράς των ηλεκτροστατικών «ηχείων αυτιού» και στην τιμή που κοστίζουν τοποθετούνται ανάμεσα στις πλέον ακριβές υλοποιήσεις που κυκλοφορούν αυτόν τον καιρό. Πρόκειται βέβαια για υλοποιήσεις ηλεκτροστατικού τύπου, με μεμβράνες ανοικτής αρχιτεκτονικής και πλήρους κάλυψης του ακουστικού πτερυγίου. Χαρακτηρίζονται από τον αυξημένο όγκο των ear-cups και την πολύ ωραία, πολυτελή σχεδίασή τους.

Με χρήση αλουμινίου και αληθινού δέρματος στη στέκα και τα μαξιλαράκια, θα βρουν εύκολα θέση στο κεφάλι μας, δημιουργώντας ευχάριστη αίσθηση, παρά τα 596 γραμμάρια βάρους.

Μεγάλη τομή στο υπό εξέταση μοντέλο αποτελεί η ολοκαίνουργια μεμβράνη, δημιουργημένη από νέο μίγμα πολυμερών υλικών (τα λεγόμενα super engineering plastics), η οποία μάλιστα ενσωματώνει τα ηλεκτρόδια του push-pull κυκλώματος διέγερσης μέσω καινοτόμου σχεδίασης που ονομάζει MLER (Multi Layer ElectRodes).

Το σύνολο αυτό είναι πιο λεπτό και ταυτόχρονα πιο ανθεκτικό, επεκτείνοντας τις προς τα άνω και κάτω συχνότητες του αναπαραγόμενου φάσματος και την αντοχή σε υψηλότερες ακουστικές πιέσεις. Κοινώς, τα SR-009 υπόσχονται περισσότερο μπάσο και υψηλότερες εντάσεις ακρόασης. Πραγματοποιούν όμως πολλά περισσότερα όπως θα εξηγήσουμε πιο κάτω. 

Το καλώδιο είναι σταθερά τοποθετημένο, μήκους 2,5 μέτρων και καταλήγει σε βύσμα 5-pin. Οι έξι αγωγοί του (τρείς ανά κανάλι) κατασκευάζονται από χαλκό 6Ν υψηλής καθαρότητας, περιβάλλονται από ασήμι και «δένονται» παράλληλα κατά μήκος του καλωδίου προκειμένου να αποφευχθούν οι διαρροές του σήματος.  

Το κουτί που συσκευάζονται τα SR-009 είναι ξύλινο, από παυλώνια (kiri στα ιαπωνικά, δέντρο με μεγάλη ιστορία στην χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου). 

Η γκάμα των διαθέσιμων ενισχυτικών της Stax περιλαμβάνει επτά μοντέλα, solid state και λαμπάτα. Στο περιοδικό ήρθε ο SRM-727II. Θα μπορούσε να αποτελεί μια αυτοτελή δοκιμή. Τάξης Α με κύκλωμα πλήρως ισορροπημένο και συμμετρικό, με σχεδίαση που τον καθιστά διακριτικό στα μάτια μας, κρύβει όμως ένα πυκνοδομημένο εσωτερικό.

Είναι φανερή η φροντίδα των σχεδιαστών σε κάθε βήμα του ρεύματος και του σήματος, με χαρακτηριστική τακτοποίηση της πυκνής καλωδίωσης και της εκμετάλλευσης του χώρου, με εγκάρσια τοποθέτηση πλακετών πάνω στην κεντρική πλακέτα. Στο κέντρο τοποθετούνται οι ψύκτρες. Έχουν χρησιμοποιηθεί αναγνωρισμένης ποιότητας εξαρτήματα των οίκων WMA και ELNA ενώ στις δύο διαθέσιμες εισόδους τοποθετούνται relays χαμηλού σήματος G6A-234P της Omron.

Σε κάθε κανάλι μετράμε συνολικά έντεκα (!) bipolar C5466 της Toshiba και δύο transistor A1813 της Sanyo. Εννοείται ότι ακριβής περιγραφή δεν έχει ανακοινωθεί, ωστόσο οι σχεδιαστές επαίρονται για το χαμηλού θορύβου FET στάδιο εισόδου και για το non-feedback (non-NFB) στάδιο εξόδου. Η ενίσχυση πραγματοποιείται σε δύο στάδια, όπως ανακοινώνουν.

Το ποτενσιόμετρο μπορεί να τεθεί εκτός λειτουργίας (ο διακόπτης βρίσκεται στο εσωτερικό) αν ο χρήστης επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τον SRM-727II σαν ενισχυτή, με χρήση εξωτερικού προενισχυτή. Εκτός από τις εισόδους XLR και RCA, υπάρχει και ένα ζεύγος RCA που θα εξάγει παράλληλα το σήμα. Έτσι, ο ενισχυτής μπορεί να τοποθετηθεί ανάμεσα στον προ και τον τελικό, χωρίς να διαταράσσει την λειτουργικότητα του συστήματος.

Πράξεις του Δράματος

Τα Stax δεν έκαναν απλώς εμφανή την παρουσία τους, με τη προσθήκη τους στο σύστημα ακρόασης. Κυριάρχησαν! Μην φανταστείτε όμως πομπώδεις καταστάσεις, υπερ-μεγέθη μέτωπα ή «χειρουργείο» του σήματος. Όχι! Τίποτα από αυτά!

Οι μουσικοί πήραν αβίαστα τις θέσεις τους, οι νότες περιγράφηκαν με βαθμό ανάλυσης ατάκας/σβησίματος/διατήρησης/απελευθέρωσης και η ηχοχρωματική παλέτα ξεδιπλώθηκε σταδιακά, δημιουργώντας περίτεχνο ηχητικό τοπίο. Εντυπωσιακή ήταν η διαχείριση της δυναμικής περιοχής, ελέω του υψηλότατου headroom, που επιτρέπει σε εγγραφές που δεν έχουν «στραπατσαριστεί» από εκτεταμένη συμπίεση, να κινηθούν σε όλο το πλάτος της δυναμικής κλίμακας.

Αυτό μάλιστα που οφείλουμε να αναφέρουμε είναι ότι η ευαισθησία παλαιότερων μοντέλων της Stax στις υψηλές εντάσεις ή τις δυναμικές εξάρσεις, όπου ακούγαμε την μεμβράνη να φτάνει στα όριά της (αναφερόμενο χαρακτηριστικά σαν “Stax fart”), έχει μετατοπιστεί προς τις ακραίες ρυθμίσεις του ποτενσιόμετρου, αν δεν έχει πλήρως εξαλειφθεί.  

Το σήμα εμφανίζει εξαιρετικά υψηλή λεπτομερειακή υφή και αυτό αντανακλά στο σύνολο της απόδοσης.

Πράγματι, οι υψηλές συχνότητες που αναπαράγονται από το ντουέτο αποτελούν από τις πλέον πλήρεις που έχουμε ακούσει τα τελευταία χρόνια. Όντας διαυγέστατες, φανερώνουν χωρίς όψιμους «φωτισμούς» τις άρτιες αρμονικές και συμβάλουν στην πολύ ομαλή εξέλιξη των υψίσυχνων οργάνων. Το κάνουν αβίαστα, εκτοξεύοντας τον ρεαλισμό του σήματος στα ύψη. 

Το μπάσο διαθέτει όγκο και ισχυρή ατάκα, τονίζοντας τα ρυθμικά τμήματα. Σίγουρα δεν είναι το πιο ισχυρό που έχουμε λάβει, σε σχέση με τα μοντέλα π.χ. της Audeze και της Sennheiser, όμως η πλαστικότητα των περιγραφών και η καθαρότητα της ανάπτυξής εξισορροπούν την κατάσταση.

Αυτό όμως είναι το κατάλληλο σημείο για να αναφερθούμε στις απαιτήσεις που εγείρει η απόκτηση των Stax. Ξεκινώντας τη διαδικασία, το μπάσο υστερούσε φανερά σε παρουσία. Δεν ήταν μόνο οι πολύ χαμηλές νότες που υστερούσαν σε όγκο, αλλά και η ταχεία απόσβεση αυτών που «έκρυβε» μέρος της πληροφορίας.

Το ρυθμικό τμήμα αλλοιωνόταν, ακουγόταν βιαστικό, χωρίς σταθερά «πατήματα». Παλαιότερα, δεν θα ζητάγαμε θαύματα από  ένα ηλεκτροστατικό ζεύγος αλλά ο ανταγωνισμός έχει προοδεύσει και ο ιάπωνας δεν θα μπορούσε να το αφήσει αυτό αναπάντητο.

Αλλά και πέραν τούτου, η μεσαία περιοχή, ιδίως στο ανώτερο τμήμα αυτής, εμφανιζόταν με αυξημένη οξύτητα, έκανε τις γυναικείες φωνές και τις ερμηνείες των κόντρα-τενόρων τσιριχτές, με σκληρή περιγραφή.

Έπειτα, το συναίσθημα δεν φορτιζόταν όσο θα «έπρεπε» από μια τέτοιου επιπέδου κατασκευή. «Κέρδιζε πόντους» με τις ορχήστρες, τα μικρά σύνολα και τα φυσικά όργανα, αλλά «έχανε» σε όλα τα υπόλοιπα…

Ήταν ένα στοιχείο που έπρεπε να αξιολογηθεί. Αφενός η πρότερη εμπειρία με τα Sennheiser 800S (μεγαλούργησαν όταν έπαιξαν με άλλον ενισχυτή από της εταιρίας, τ.506), αφετέρου οι αντικρουόμενες αναφορές στα διεθνή fora, κατέστησαν σαφές ότι η δοκιμή είχε πολύ μέλλον ακόμα.

Όταν μάλιστα έγινε ακουστή μια μικρή αλλαγή στην στήριξη του τροφοδοτικού του phono stage, ήταν κατανοητό ότι μόνο ένας τρόπος υπήρχε να γίνει αυτή η δοκιμή: «φτου και απ΄ την αρχή»!

Εν αρχή ην το ρεύμα και αν οι φάσεις όλων των συσκευών δεν είναι συμφασικές, αντίο διαστάσεις της σκηνής. Στη συνέχεια, ο SRM-727II κατέλαβε στο πολύπριζο τη θέση και το καλώδιο του τελικού ενισχυτή (FP314A της Furutech). Αύξηση διαφάνειας.

Έπειτα, η στήριξη. Μετακόμιση από το ράκ της TAOC, σε αυτόνομο ικρίωμα από μασίφ ξύλο που σταδιακά ενισχύθηκε από επάνω με στιβαρή ιδιοκατασκευασμένη βάση (επάλληλες στρώσεις κόντρα πλακέ και ελαστικού υλικού) και από κάτω με κεραμικά ποδαράκια. Τα μπάσα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους, οι μεσαίες να μαλακώνουν, το φάσμα να ισορροπεί.

Προστέθηκαν μετά ελαστικά ποδαράκια από σορμποθάνη (κάτω από τα ποδαράκια του ενισχυτή) και η βάση Omega της Auralex (μεταξύ της επιφάνειας του ικριώματος και όλων των προαναφερθέντων). Επιτέλους, ο ρυθμός είχε αποκατασταθεί και πλήθος νέων λεπτομερειών ξεπηδούσαν από την σκηνή που πλέον αποκτούσε στερεοσκοπική υπόσταση, μεγάλες διαστάσεις και ισχυρούς επιμέρους εστιασμούς.

Για να μην σας κουράζω περισσότερο, σε ό, τι έχει να κάνει με τα interconnect, κατέληξα σε ένα ζεύγος της Van de Hul, που μου άρεσε καλύτερα στον τομέα των περιγραφών και της ανάγλυφης παρουσίας των ερμηνευτών.

Σε μια διαδικασία που διήρκεσε πέντε μέρες, μέχρι το σύστημα να λειτουργήσει στο καλύτερο δυνατό σημείο, άκουσα π.χ. αμέτρητες φορές το Personal Jesus στην εκτέλεση του Johnny Cash και ήταν εντυπωσιακό το πώς επιδρούσε στο σύστημα κάθε μικρή αλλαγή.

Ο ερμηνευτής, από καρικατούρα που χανόταν ανάμεσα στις κιθάρες και το πιάνο, ήρθε μπροστά, άκουσα τις ανάσες του, μέχρι που τελικά «κοντοστάθηκε» μπροστά μου, αρκετά βήματα μπροστά από το ολιγομελές σχήμα του. Σε μια ενορχήστρωση χωρίς ακουστικό μπάσο, η μία κιθάρα και το πιάνο «έκλεισαν το κενό» όπως είχε ορίσει από την αρχή η παρτιτούρα. Τα overdubs της άλλης κιθάρας, από ένα σύμπλεγμα χωρίς εστίαση, πήρανε θέση στα δεξιά, φανερώνοντας μικρές λεπτομέρειες της εκτέλεσης, όπως το γοργό, κοφτό slide.

SR-009 και MSR-727II ανταποκρίνονται ταχύτητα στις προσταγές της παρτιτούρας, βοηθώντας την παρακολούθηση των ρυθμικών τμημάτων, την ομαλή εξέλιξη των αποσβέσεων και τις μικροδυναμικές εναλλαγές. Τα φυσικά όργανα κερδίζουν πολύ σε παρουσία, στα ηλεκτρικά/ηλεκτρονικά δεν είναι δύσκολο να διακρίνουμε επιμέρους στοιχεία (ενισχυτές, χορδές, ψηφιακές απομιμήσεις κοκ).

Οι φωνές αποτελούν εκ των ακρογωνιαίων λίθων της ιαπωνικής πρότασης. Απόλαυσα, πρώτη φορά τόσο έντονα, τον λυρισμό που προσδίδει στο Donizetti η σοπράνο Angela Gheorgiu σε συναυλία στη Σκάλα του Μιλάνο. Και την υφή της φωνής της Dakota Staton στο Time to Swing, όπως διαμορφώθηκε από τον λαμπάτο εξοπλισμό των ‘60s.  

Τον ώριμο J.Cash στο The Man Comes Around, την χορωδία Der Nortske Solisktor στο Varen του Edvard Grieg σε μια υπέροχη εγγραφή της BIS και ο κατάλογος δεν θα τελείωνε αν δεν έπρεπε να γραφτεί αυτό το κείμενο.

Είναι Stax!

Αναμφισβήτητα, η Stax μάς προσφέρει έναν συνδυασμό «masterpiece», μια εμπειρία που προσδίδει στην ακρόαση τον χαρακτήρα μυσταγωγίας. Περιμένεις με αδημονία να έρθει η ώρα που στο σπίτι θα κλείσουν τα φώτα, οι τηλεοράσεις και τα smartphone και θα έρθεις αντιμέτωπος με το Μουσικό Έργο.

Όμως, απαιτούν ψάξιμο και φροντίδα από τον χρήστη, ο οποίος καλείται να τα αντιμετωπίσει σαν μια μακροχρόνια επένδυση, οικονομική αλλά και συναισθηματική. Τα συνοδά, η στήριξη, η ποιότητα του ρεύματος, όλα πρέπει να ανταποκρίνονται στο επίπεδο που θέτουν οι ιαπωνικές σχεδιάσεις.

Τα SR-009, συνοδεία του MSR-727II είναι από αυτές τις συγκεκριμένες υλοποιήσεις που μας έχουν κάνει να αναφωνήσουμε «τι τα θέλουμε τα ηχεία»! Μία εκ των πλέον κορυφαίων επιλογών, αν όχι η κορυφαία στο είδος της, για όσους μπορούν να διαθέσουν το ποσό.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Stax SR-009

Τύπος: over-ear, ανοικτού τύπου
Οδηγοί: push-pull ηλεκτροστατικοί
Απόκριση: 5-42KHz
Αντίσταση: 145kΩ (με το καλώδιο, @10KHz)
Eυαισθησία: 101dB (@1kHz, 100Vrms)
Ακουστική Πίεση: 118dB max. (@400Hz)
Τάση Bias: 580V DC
Καλώδιο: 2,5m, σταθερό, 5-pin plug
Βάρος: 596 γρ. (454 γρ., χωρίς το καλώδιο)

Stax MSR-727II

Είσοδοι: XLR, RCA
Έξοδοι: 2 x 5-pin, RCA
Απόκριση Συχνοτήτων: DC-115ΚHz
Ενίσχυση: 54dB (x500)
THD: 0.01% (@1 ΚHz, 100 Vrms)
Αντίσταση Εισόδου: 50KΩ
Τάση Εξόδου: max. 450 Vrms (@1ΚHz)
Τάση Bias: 580V DC
Κατανάλωση: 46 W
Διαστάσεις (ΠxΥxΒ): 195x103x420 χλστ.
Βάρος: 5,2 κιλά

95%

ΣΧΟΛΙΟ

H Stax ονομάζει τις σχεδιάσεις της «ear speakers». Δεδομένης της εποχής που λανσάρισε τα πρώτα της μοντέλα, δικαιώθηκε πλήρως αφού ο ήχος που έφερνε στα αυτιά των ακροατών δεν είχε σχέση με ότι κυκλοφορούσε τότε. Το γεγονός ότι σήμερα η τεχνολογία των ηλεκτροστατικών μονάδων προσφέρει κορυφαία ηχητική ποιότητα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτήν.

ORPHEUS AUDIO

ΕΠΑΦΗ

• ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΤΙΜΕΣ
SR-009: 4.900 ευρώ
SRM-727II: 2.660 ευρώ
ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ: 6.999 ευρώ